Dişlerde Sık Görülen Lekeler ve Tedavi Seçenekleri

Diş lekeleri neden oluşur? Dışsal (çay, sigara) ve içsel (tetrasiklin, travma) leke türlerini, oluşum nedenlerini ve leke giderme yöntemlerini (beyazlatma, lamine, mikroabrazyon) bu kapsamlı rehberde keşfedin.

Ağız hijyeninize dikkat etseniz bile, dişlerinizde zamanla oluşan lekeler can sıkıcı olabilir. Bu lekeler estetik kaygı yaratmanın yanı sıra, bazen altta yatan bir sağlık sorununun da göstergesi olabilir. Peki, dişlerde sık görülen leke türleri nelerdir, neden oluşurlar ve bu lekelerden kurtulmak için hangi tedavi seçenekleri mevcuttur? İşte diş lekeleri hakkında bilmeniz gereken her şey.

Dişlerdeki renklenmeler ve lekeler, genellikle iki ana kategoriye ayrılır: dışsal (ekstrensek) ve içsel (intrensek) lekeler. Her iki tür lekenin de oluşum nedenleri ve tedavi yaklaşımları farklıdır.

I. Dışsal (Ekstrensek) Lekeler

Bu lekeler, dişin dış yüzeyinde (minede) oluşur ve genellikle yiyecek, içecek veya sigara gibi dış etkenlerden kaynaklanır. Çoğunlukla profesyonel temizlikle çıkarılabilirler.

Sık Görülen Dışsal Lekeler:

• Kahverengi/Siyah Lekeler (Çay, Kahve, Kırmızı Şarap):
  • Neden: Bu içeceklerde bulunan koyu renkli pigmentler (**kromojenler**) mine yüzeyindeki proteinlere tutunarak lekelenmeye yol açar.
• Sarımtırak Lekeler (Sigara ve Tütün):
  • Neden: Tütün ürünlerindeki **nikotin** ve **katran** hızla sararmaya ve kahverengi-siyah lekelere neden olur. Sigara içenlerde bu lekeler inatçıdır ve hızlıca geri döner.
• Yeşil/Sarı Lekeler (Plak Birikimi):
  • Neden: Kötü ağız hijyeni sonucu oluşan plak birikiminin içinde üreyen bazı bakteriler veya mantarlar, yeşilimsi ya da sarımsı pigmentler üretebilir.

Tedavi Seçenekleri:

• Profesyonel Diş Temizliği: Diş hekimi tarafından yapılan detertraj ve polisaj işlemi, diş yüzeyindeki plak, tartar ve dışsal lekelerin çoğunu etkili bir şekilde temizler.
• Diş Beyazlatma (Bleaching): Daha derin renk değişiklikleri için ofis tipi veya ev tipi beyazlatma yöntemleri uygulanabilir.
• Beyazlatıcı Diş Macunları: Aşındırıcı içerikleri sayesinde yüzey lekelerini azaltmaya yardımcı olabilir, ancak sürekli kullanımda mineye zarar verebilir.

II. İçsel (İntrensek) Lekeler

Bu lekeler, dişin iç yapısında (dentin tabakasında) oluşur ve profesyonel temizlik veya basit beyazlatma ile çıkarılamazlar. Genellikle gelişimsel, genetik veya travmatik nedenlerden kaynaklanır.

Sık Görülen İçsel Lekeler:

• Gri/Mavi/Kahverengi Lekeler (Tetrasiklin):
  • Neden: Erken çocukluk döneminde (diş gelişimi sırasında) kullanılan **Tetrasiklin** grubu antibiyotikler, dişin iç yapısına yerleşerek koyu renkli, bant şeklinde lekeler oluşturur. Bu lekeler en zor beyazlatılan lekelerdendir.
• Beyaz Lekeler (Florozis/Mine Hipoplazisi):
  • Neden:
    • Florozis: Diş gelişimi sırasında aşırı florür alımı nedeniyle mine yapısının bozulması. Genellikle tebeşirimsi, opak beyaz lekeler şeklinde görülür.
    • Mine Hipoplazisi: Mine gelişimindeki bozukluklar sonucu oluşan beyaz veya kahverengi-sarı lekeler.
• Gri/Koyu Lekeler (Travma/Kanal Tedavisi):
  • Neden: Dişe alınan darbe veya eski kanalda kalan enfekte dokular, dişin renginin içeriden grileşmesine neden olabilir.

Tedavi Seçenekleri:

• Derin Beyazlatma: İnatçı Tetrasiklin lekeleri için, profesyonel gözetim altında uygulanan uzun süreli, kombine beyazlatma protokolleri denenebilir.
• Mikroabrazyon: Dişin sadece yüzeyindeki minimal lekeli mine tabakasının kimyasal ve mekanik olarak aşındırılarak çıkarılması işlemidir (özellikle hafif florozis vakalarında etkilidir).
• Kompozit Bonding: Beyaz veya hafif lekeleri kapatmak ve dişin formunu düzenlemek için diş renginde dolgu malzemesi uygulanır.
• Porselen Lamine Kaplamalar: İçsel lekelerin çok koyu olduğu ve beyazlatmaya yanıt vermediği durumlarda, lekenin tamamen gizlenmesi ve yüksek estetik sağlanması için dişin ön yüzeyi lamine kaplamalarla kaplanır.
• Kronlar (Kaplamalar): Dişin içindeki renk değişimi ileri düzeydeyse veya dişin yapısında büyük kayıp varsa, zirkonyum veya tam porselen kronlar kullanılarak diş tamamen restore edilir.

Unutmayın, dişlerinizdeki lekelerin türü ve nedeni ancak bir diş hekimi tarafından doğru teşhis edilebilir. En doğru ve etkili tedavi planı için mutlaka bir diş hekimi kontrolünden geçmelisiniz. Sağlıklı ve lekesiz bir gülüş, özgüveninizi artırmanın en kolay yoludur!